Psikologlar ve psikanalistler genelde yasak hazlardan bahseder, onlar aracılığıyla insanın içdünyasını keşfetmeye çalışırlar. Yasaklar çoğunlukla arzuyu kamçıladığından, yasak hazlar hep öne çıkar, hep daha çok arzulanır. Peki ya yasak olmayan hazlar? Onların kıymetini biliyor muyuz, yoksa yasak olmadıkları için gözümüzdeki değerleri azalıyor mu?
“Bu kitap, yasak olmayan hazların yasak olanlara nazaran haz konusunda bize anlatacak daha fazla şeyleri olup olmadığını konu alıyor,” diyor Adam Phillips. “Bu doğru olsaydı, fazlasıyla ciddiye aldığımız onca şey ciddiyetini yitirirdi. Yasak olanın despotluğu bir şeyleri yasaklamasından değil, bize ne yapmak istediğimizi söylemesinden gelir — yasak olanı yapmak isteriz. Oysa yasak olmayan hiç emir vermez.”
İtaat, özeleştiri ve hayatın yaşamaya değer olup olmadığı gibi yakıcı meseleleri, yasak olan ve olmayan hazlar bağlamında ele alıyor Phillips. İtaatsizliğin yasak hazzının yanı sıra, itaatin yasak olmayan hazzı hakkında düşünmeye teşvik ediyor bizi. Özeleştirinin sık sık insanın kendini haksız yere mahkûm etmesi anlamına geldiğini, oysa acımasız özeleştirinin ta kendisinin bir haz, yasak olmayan bir haz olabildiğini söylüyor. Ve şunu soruyor hepimize: “Hayat katlanılmaz mıdır yoksa ondan keyif almak bize yasaklanmış mıdır? Ve şayet hayat aynı zamanda yasak bir hazsa, onu kim ve neden yasaklamıştır?” (tanıtım bülteninden)
Metis Yayıncılık’tan geçtiğimiz Şubat ayından çıkan Adam Phillips’in Yasak Olmayan Hazlar isimli kitabından sizin için alıntılar seçtik. İyi okumalar.
- Zevk almamız gereken şeyin yerine, zevk aldığımız şeyi koyup koyamayacağımızı öğrenmemiz gerekir.
- Yasak haz fikrini, bizi düşünmekten (ya da konuşmaktan) alıkoyan bir engel gibi değil de “birlikte” düşünebileceğimiz bir araç gibi kullansak ne olur?
- Kulağa ne kadar mantıksız gelse de, başka insanlar -özellikle de beğeniye karar veren hakemler- yokmuş gibi yaşamalıdır.
- Sanattan hoşlanmamanın iki türü vardır. Birincisi onu sevmemektir. İkincisi ise sanata akılcı yaklaşmak ve akılcı bir yaklaşımla sevmektir onu.
- Sanat ilhamla doğmaz; sanatçı “bilinçli ve amaçlıdır” tek yapması gereken diğer insanları unutmaktır.
- Bir kurala sadık kalmanız için ona karşı gelmenin ne demek olacağını akılda tutmanız gerekir.
- Kendi kişiliğini sonuna kadar ortaya koymak için kendine en uygun biçimde yaşayan insana -eğer hayatının başlıca hedefi kendini geliştirmekse- bencil denir.
- Bastırılmış olan şey, antik Yunanların kösnül kendiliğindenliği ve hayatı olumlayan entelektüel merakıdır.
- İtaat bize bir şeyi – genellikle nihai değerde bir şeyi- yasaklayarak başka bir şey sunan yasak olmayan hazdır. Ve bu da esasında yasaklanmış bir dünya yaratır.
- Kendimizi, karşımızda bulduğumuz dünya için uygunsuz hâle getirdik.
- Her şeyi korkularınla savaşarak öğrenirsin; vicdan ise, bu senin savaşamayacağın bir korku.
- Adam Phillips – Yasak Olmayan Hazlar
- Metis Yayıncılık
- 160 Sayfa
- Çeviri: Saliha Nilüfer
