4,3B
Dünya tarihi yasaklanan kitaplarla, okunması ve yayımlanması engellenen kitapların hazin, hüzünlü hikâyeleriyle dolu. Ne olursa olsun; ister yakılsın, ister toplatılsın, ister imha edilsin, hiçbir engel ve yasak ve hatta cezalandırma, insanlığın okumaya olan tutkusunun, özgürlüğe olan tutkusunun önüne geçemedi.
Sizlere ülkemizde ve dünya çapında yasaklanmış kitaplar içerisinden bir seçki oluşturduk. Bu kitapların yasaklanma hikâyeleri bazen hüzünlü, bazen hazin, bazen trajik bazen de komik.
Bu testte yer alan ve bilmediğiniz kitapları öğrenmiş olacaksınız ve kim bilir belki de yeni bir okuma listeniz olacak.
(Testi hazırlarken yasaklı olduğu bilinen kitaplar haricindeki kitaplara yöneldim, bu nedenle sizleri biraz zorlayacaktır.)*
Öyleyse başlayalım!
Bir karikatür kitabı soruyoruz. Daha önce yayımlanmış karikatürlerinin derlendiği ve yeniden yayıma hazırlandığı bir kitap. Bu karikatürler haftalık olarak Leman dergisinde yayımlanmış ve hakkında hiçbir soruşturma açılmamış. Fakat kitapta yayımlanınca “Halkın ar ve haya duygularının inciten nitelikte genel ahlaka aykırı olduğu” iddiası ve gerekçesiyle kitabın toplatılmasına karar verilir. Ayrıca yayımcı olan Parantez Yayıncılık’a da “Müstehcen kitap yayımlamak” suçlamasıyla soruşturma açılır… Sene 2001.
Correct! Wrong!
Bu kez sorduğumuz yasaklanmış çalışma bir kitap değil, kitapçık ya da daha doğru bir tabirle katalog. 1987 yılında TCK’nın 301. maddesine muhalefetten ve “TSK’yı aşağıladığı” gerekçesiyle toplatılan bir katalogtur. Savcılığa yapılan isimsiz bir ihbar neticesinde açılan soruşturma sonucunda toplatılma kararı verilir. Gerekçe ise asker, rütbe ve üniforma temalı resimlerle TSK’nın aşağılandığı ve bunu bir saldırı mahiyetinde olduğu… Bu kataloğun adını soruyoruz. (Evet, zor bir soru.)
Correct! Wrong!
Türkçeye çevirildiğinde feminist cenahı baya kızdıran bir kitap olur. Sadece Türkiye’de mi, tabii ki hayır. Tartışmalar o kadar şiddetlendi ve çeşitlendi ki, devlet de bu duruma kayıtsız kalamadı. Kitap hakkında “ahlaka aykırı olarak işlenen suçlar” kapsamında dava açtı. Çevirmen ve yayıncı hakkında hapis cezası istendi. Bilirkişi raporu kitabın sanatsal değeri olan edebi bir eser olduğu yönünde karar alınca suçlamalar düştü. Fakat tartışmalar hâlâ sürüyor, bazen. Sel Yayıncılık bastı. Çevirisi Işık Seyyah’a ait.
Correct! Wrong!
Hz. Muhammed’in özel yaşamından yola çıkarak ele aldığı bazı ayetleri ve İslam öncesi “cahiliye dönemi” diye adlandırılan süreçteki inanç sistemlerini kıyaslayarak ürettiği paradigmalar nedeniyle kitabın yazarı Peygamber’e ve İslam’a hakaret ettiği gerekçesiyle suçlanır. Hakkında iki kere dava açılır. Mahkeme heyetinin incelemesi sonucu yazar da kitap da aklanır. Doğan Kitap’tan 2008 yılında çıkan kitabı ve yazarını soruyoruz.
Correct! Wrong!
Tecavüz edilen “beyaz” bir kadına karşı, suçlanan bir “zenci” ve onun avukatlığını yapan “beyaz” bir adamım etrafında genel olarak bir hukuk mücadelesi ekseninde yaşanan olaylar, yazarına Pulitzer ödülünü getirir. Yazarının yaşam öyküsünden de izler taşıyan kitabımız, sinemaya da uyarlanır, 3 Oscar alır. Irkçılığı bir başkaldırı niteliği taşıyan kitaba yönelik “ırkçılık yanlısı” olduğu ve “küfür” içerdiği için yasaklama kararı çıkartılır. Ülker İnce’nin çevirisini yaptığı kitap Sel yayıncılık tarafından yayımlanmıştır.
Correct! Wrong!
12 Eylül mahkemelerinin verdiği bir kararla toplatılan kitaplardan. “Türklüğü ve devletin askeri muhafaza kuvvetleri tahkir ve tezvif edilmek sureyitle TCK’nın 159. Maddesinin ihlal edilmiş olması” nedeniyle toplatılır. Darbe öncesi 1982’de Abdi İpekçi Türk Yunan Dostluğu Ödülü’ne layık görülür… Birileri için suç unsuru taşıyan kitap birileri için de dostluk nişanesidir… Alan Yayıncılık 1970 yılında ilk defa yayımlamıştır.
Correct! Wrong!
Hâlâ Irak, İran, Afganistan, Özbekistan’da yasaklı. Gerekçesi “ürkütücü derecede cinsel ifadeler, ahlaksızlık ve sefahate davet ile yoğun derecede müstehcenlik ve dine iftira.” ABD’de 24 yıl “toplum ahlakını bozabilir” denilerek yasaklanmıştır. 1985’te İsrail tarafından da yasaklanır. Gerekçe aynıdır. Anlatıları 14. Yüzyıla kadar uzanan dünyanın en bilinen kitaplarından birisi…
Correct! Wrong!
1932’de İrlanda’da, 1980’de Missouri’de, 2000 yılında Alabama’da, 1988’de Oklahoma&da, 1993’te Kaliforniya’da, 2003’te Teksas’ta ve son olarak 2008’de İndiana’da yasaklanan kitabın bunca tartışmaya neden oluşu ve yasaklanma nedeni, özgür aşka destek olduğu, uyuşturucuya teşvik ettiği, ateistlik propagandası yaptığı, çekirdek aile yapısına karşı olduğu. Kitap adını Shakespare’in Fırtına adlı eserinde geçen bir konuşmadan almış. Ülkemizde İthaki Yayınları tarafından yayımlanıyor.
Correct! Wrong!
Lübnan’da Siyonizm propagandası yaptığı gerekçesiyle yasaklanan bir kitap soruyoruz. Hitler’in Yahudiler’i toplama kamplarına götürdüğü günlerde Amsterdam’da bir iş yerinin gizli bölmesinde saklanan ufak bir kızın günlüğünden derlenmiş bir çalışmadır. Günlüklerin bir edebi değeri yoktur fakat küçük bir kız çocuğun tanıklığı ve tarihsel değeri haricinde acı dolu, yürek burkan ve çok etkileyici bir yanı bulunur… Epsilon tarafından Türkiye’de yayımlanmıştır.
Correct! Wrong!
Yaşar Kemal’in “Benim için 20. Yüzyılı en iyi anlatan roman hangisidir derken üç eser arasında gittim geldim. Heller’in Catch 22, Şolohov’un Ve Durgun Akardı Don ve Remarque’ın Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok. ” söylevindeki kitaplardan birisi Hitler’in Nazi Almanya’sında ilk yakılan kitaplardan olur. Almanya’da 1929 yılında yayımlandıktan sonra 1930’da filme de uyarlanır. Kitap savaşın yıkımını olanca ağırlığıyla hissettiriyor, bütün açıklığı ve çıplaklığıyla ortaya koyuyor. Yaşar Kemal, cümlesine şöyle devam ediyor: “Bu kitap 20. Yüzyıl dünyasının el kitabı sayılabilir.”
Correct! Wrong!
106 yıl önce yazılmış kitap için Yargıtay, kitapta reşit olmayan bir çocuğun kullanılmış olmasını gerekçe göstererek yayımcı ve çevirmen hakkında 10 yıl hapis istemiyle dava açar. Yayınevi sahibi İrfan Sancı ve çevirmen İsmail Yerguz hakkında daha önce 6 aydan 3 yıla hapis istemiyle bir dava daha açılmıştır fakat bu dava bilirkişi raporuyla eserin ebedi niteliği olması tespit edilince düşer. Yargıtay bir dava daha açar, bu kez ki dava, müstehcen içeriğin kullanılmasında çocukların kullanılmasına yöneliktir. Mahkeme 3 yıl ertelenir. Böyle bir hikâyesi var bu kitabın. Oldukça sansasyon yaratmıştır…
Correct! Wrong!
11 Soruda Yasaklanmış Kitaplar Testi
:(
Kabul ediyoruz, sorularımız oldukça zordu ve bilmediğin yerlerden sormuş olma ihtimalimiz yüksek. Şöyle yapalım, dolu tarafından bakalım: Böylelikle okunacak hikâyesi güzel birçok güzel kitap öğrenmiş oldun, ne dersin? Gördüğün gibi hiçbir engel ve yasak, edebi niteliğin önüne geçemiyor!
Neredeyse oluyordu!
Dünya tarihi yasaklarla ve cezalandırmalarla dolu. Fakat hiçbir engel ve yasak, edebiyatın yayılmasına, insanlığa ulaşmasına engel değil. Seni tebrik ediyoruz, yasaklara, cezalara boyun eğmediğini gösterdin!
Tebrikler!
Kutlarız sevgili okur! Çoğunluğu oldukça zor sorularımızı cevapladın, yasakçı ve engellemeci zihniyete cevabı en güzel şekilde verdin! Sizin gibi güzel okurlar edebiyatın gelecek nesillere kavuşmasına ön ayak olacaklar! Tebrik ederiz. Edebiyat dolu bir ömür diliyoruz.
Share your Results:
* Testin hazırlanmasında Ağaçkakan Yayınları’ndan çıkan Birol Aktaş’ın hazırladığı 100 Yasaklı Kitap isimli derleme kitabından faydalanılmıştır.
