Askeri tarihçi Charles Oman’ın yazdığı ‘Karanlık Çağ Tarihi’, Batı Roma İmparatorluğu’nun çöküşüyle başlayan ve içinde bulunan her şeyi ve herkesi kör bir kuyuya atan bir çağın aktörlerine, kritik olaylarına ışık tutarken konuyu çok taraflı değerlendirmesiyle de dünyanın o dönemdeki durumu hakkında kritik anekdotlara yer veriyor.
“MS 477 yazında kendisine hâlâ Roma Senatosu adını veren yozlaşmış bir grup Konstantinapolis’in ve Doğu İmparatorluğunun yöneticisi İmparator Zeno’nun huzuruna çıktı. Ona Batı ordusunun patrici Orestes’i öldürdüğünü ve Orestes’in oğlu –çocuk imparator- Romulus’u da tahtından indirdiğini bildirdiler. Ama Zeno’ya tahta yeni bir Caesar’ın atandığından söz etmediler. Son yıllarda benzer haberler getiren delegeler olmuştu ama Boğazlardan gelen diğerlerinin aksine bu grup Doğu’nun imparatoruna onun adının hem Doğu’yu hem de Batı’yı korumaya yeteceğini söylemek için buradaydılar. Romulus’un tacını ve mor giysisini onun ayaklarının dibine serdiler ve bu yüce kişiye duydukları saygı ve bağlılığı dile getirdiler. Ardından da Zeno’ya kendilerinin bu makam için Flavius Odoacer’i seçtiklerini söyleyerek imparatordan bu seçimi onaylamasını ve Odoacer’i patrici olarak tanımasını istediler.”
İşte tarihin en berbat dönemlerinden birinin başlayarak insanlığı kör bir kuyuya atan Orta Çağ’ın tepesindeki bu “taht oyunları”, içinden geçilen sürecin Karanlık Çağ olarak adlandırılmasın sebep oldu. Batı Roma İmparatorluğu çöktü, Engizisyon sahneye çıktı, 45 milyon kişi vebadan öldü. Yaklaşık altı asır süren Karanlık Çağ adı konulmayan bir resmiyetle Frank ve Lombard kralı Şarlman’ın Papa tarafından imparator ilan edilmesiyle son buldu. 1860 yılında doğup 1946’de hayata veda eden İngiliz askeri tarihçi Charles Oman’ın (Charles William Chadwick Oman) yazdığı, Ekin Duru çevirisiyle Say Yayınları’ndan çıkan ‘Karanlık Çağ Tarihi’ kitabı, sadece Avrupa’yı afallatmakla kalmamış, tüm dünyanın politikasının da baştan aşağı yapılanmasına sebep olmuş Karanlık Çağ’ı ‘aydınlatmayı’ amaçlıyor.
Elimizdeki kitabı esasında bir krallar, imparatorlar kitabı olarak nitelendirmek mümkün. Her ne kadar anlatıldığı dönemde iktidarın görünmez ipleri kilise ve ruhban sınıfının elinde olsa da, kılıç tahttakilerin elindeydi ve kilisenin katı kuralları yüzünden ‘içerde’ gelişmesi pek mümkün olmayan imparatorluklar dışarıda mecburen fetihlerle, seferlerle ilerlemek durumundaydı. Bu yüzden de yazar Oman kitabında Romulus’tan başlayıp İtalya’daki Lombardlara ve onlarla beraber yükselişe geçen Papalığa, Şarlman’ın hükmünü ilan ederek Lombardiya ve Saksonya’yı kapsayan fethine, Şarlman’ın imparatorluk dönemine, Vikinglerin tarih sahnesine çıkmasına, Oman’ın 855 ve 887 yıllarını kapsayan ve ‘En Karanlık Dönem’ diye adlandırdığı, çağın bitişine neden olan I. Lothar’ın ölümünden Şişman Charles’ın tahtından zorla alaşağı edilmesine kadar bir imparatorlar dönemi sunuyor okura.
‘Karanlık Çağ Tarihi’ kitabı her ne kadar Avrupa’yı, özellikle de Avrupa’nın batısını ilgilendiren tarihi bir sürece el atsa da Doğu Roma İmparatorluğu’yla halifeliğin kapışması, yine o dönemde Doğu Roma İmparatorluğu’nun durumuna da göz gezdirmesiyle üzerinde yaşadığımız topraklarda, bizdeki resmi ya da gayrı resmi tarihin dışarıdan nasıl göründüğünü öğrenmek, değerlendirmek ve bir karşılaştırma yaparak verileri daha somut bir biçimde ele almak açısından da ayrı bir inceleme önemine sahip.
- Karanlık Çağ Tarihi – Chadwick Oman
- Say Yayınları
- Çeviri: Ekin Duru
- 480 sayfa
