Bol ödüllü bir kitap: Ada

Bu yazıda tam tamına 11 ödül almış bir eser var.

Bana kalırsa bu eseri yalnızca çocuk kitabı olarak kategorize etmek haksızlık olmuş; çünkü her yaşın rahatlıkla okuyabileceği çok yönlü bir eser.

 

Yazarı Theodore Taylor, mesleğine genç yaşında spor gazetecisi olarak başlamış ve 1943 yılında içinde bulunduğu dönemi, eserinde gayet net bir şekilde yansıtmış deniz sevdalısı usta bir yazar. Ve bu yazdığı ilk çocuk kitabı.

 

Savaş hakkında çok şey duymuş fakat asla göremediği bu felaketi kendi yaşadığı Karayip denizinde, Ada’da, dibinde hisseden 11 yaşında (Phillip) bir çocuğun seyir defteri gibi macera tadında dolu dizgin işlemiş. Eseri 19 bölümden oluşuyor; inanın her bölüm soluksuz, tadında akıp gidiyor.

Tüm dünyanın savaşı yaşadığı bir dönem ve çocukluğunun ilk günlerindeki yakın arkadaşı (Henrik Van Bowen) ile olan dostluğu ve dünyaya karşı düşünceleri yazarın çocuk dünyasını çok iyi gözlemlediğinin en önemli kanıtı. Ve yine ilk bölümlerdeki annesi ile olan diyalogları savaşın tam bir vahşet olduğu ciddiyetini oğluna yaşatan bir ebeveyn hassaslığı ile geliştiriyor. Baba önündeki mutlu yılları düşünerek başka bir coğrafya ya taşımak istiyor fakat hikaye devam ettiği süre içinde başlarına gelen felaketler dünya da bir başına kalmış çocuğun hayata tutunma mücadelesine tanık oluyor. Adayı, doğduğu toprakları terk etmesi ona hiçbir zaman mantıklı gelmiyor ama ailesinin kararı maalesef kaderini olumsuz yönde etkiliyor. Geride bıraktıklarını hiç unutamıyor. Hele ki 3. bölümde dev gibi, yaşlı Timothy ile karşılaşınca 11 yaşında bir çocuğun felsefe tadında yaşadığı çağına ait düşünceleri sorgulaması edebiyatın yaratıcılığını kullanarak yazarın eserine  verdiği, kattığı en büyük değeri oluyor.

Afrika kökenli yaşlı, siyahi bir adam (Timothy) üç gün sonra Ada’ya çıktıklarında öleceğini bilir ve sürpriz bir gelişme ile Phillip kör olur. Çocuk kaderin ona biçtiği yeni rol görmeyen gözleriyle hayata tutunur. Adamla çocuğun dostlukları, çocuğun kör olmasına karşın hayatta kalmak için verdiği mücadeleyi anlatır. Başından sonuna dek hikâyenin bütününden kopmayan yapısı ile gerçekten tavsiye edeceğim ve özellikle eğitimcilere ve ebeveynlere mutlaka bu yapıtı çocuklarla buluşturmalarını rica edeceğim. Başta ırkçılık olmak üzere önyargıların yıkılması, akıl yürütme, karar verebilme temalarının işlendiği bu eser 4., 5., 6. ve 7. sınıfların çok rahat okuyup kavrayacağı bir kitap.

Ayrıca kitap hakkında sonradan öğrendiğim bir not, yayıncısı Beyaz Balina’nın bu eserin okullarda eleştirel okuma ve yazma kitapçığını basması gerçekten alkışa değer bir davranış olmuş. Kendilerini tebrik ediyorum. Teşekkürler Beyaz Balina.