Türk dili, tarihi ve kültürü gibi alanlarda uzmanlaşmış Alman akademisyen Klaus Kreiser’in yazdığı “Kısa Türkiye Tarihi”, 1920’den günümüze dek Türkiye’nin geçirdiği toplumsal evreleri tarafsız ve dışarıdan bir gözle mercek altına alıyor.
1945 yılında doğan Klaus Kreiser, Köln ve Münih Üniversiteleri’nde, Türk dili, tarihi ve kültürü, Osmanlıca ve Türkçe dersler veren bir akademisyen ve yazar. “Atatürk ve Küçük Türkiye Tarihi” kitabıyla hem ülkemizde hem de uluslararası alanda tanınırlık kazanan Klaus Kreiser’in Say Yayınları’ndan Sema Özgün çevirisiyle yayımlanan “Kısa Türkiye Tarihi”, 101 yıllık Türkiye Cumhuriyeti’nin sosyal, politik, kültürel, diplomatik bakımından kat ettiği yolu, jeopolitik konumu nedeniyle dünya üzerinde yaşanan her olayın içine çekilebilirliğini anlatan, kısa ama kapsamlı bir Türkiye panoraması sunuyor.
Osmanlı İmparotorluğu’nun 600 yıllık geçmişini özetleyerek kitabına başlayan Kreiser, Cumhuriyetin ilanına geçmeden önce 1920 yılına özel bir yer ayırarak devam ediyor. “Cumhuriyetten Önce Cumhuriyet” adını verdiği bu bölümde, 1920 ile 1923 yılları arasında, Türkiye’nin dört bir yanını kuşatan emperyal güçlerin ittifakı, Atatürk’ün sadece savaş meydanında değil, siyasal olarak da aktif bir rol üstlenerek Cumhuriyetin temellerini oluşturmak için attığı ilk adımlara değiniyor. 29 Ekim 1923 yılında ilan edilen Cumhuriyetten sonra, yeni rejimin reformlarını ve devrimlerini inceleyen Kreiser, devamında Atatürk’ün vefatına kadar olan dönemde Türkiye’nin başta Kürt sorunu olmak üzere iç meseleleri üzerinde duruyor. Özellikle “devletçilik” ilkesi altında yapılanları masaya yatıran yazar, tartışmaları bugün de devam eden konuların kökenine iniyor.
1938 ile 1945 yılları arasında Türkiye’nin İnönü sayesinde tarafsız kaldığı İkinci Dünya Savaşı’nda ülkenin dış politikasına odaklanan kitap, daha sonra çok partili döneme geçiş sürecini ve bu süreçte yaşananları detaylı bir analizle inceleyerek Türkiye’nin demokrasi serüveninin başlangıcına tanıklık ediyor. 1960 ile 1980 arasında üç darbe görmüş Türkiye’yi çok haklı bir ifadeyle “Kayıp Yıllar” olarak adlandıran Klaus Kreiser, son olarak da 12 Eylül darbesinin Kenan Evrenli tek adam rejiminden 2020’nin Tayyip Erdoğanlı tek adam rejimine kadar olan dönemi öne çıkan olaylarıyla birlikte ele alıyor.
“Türkiye’nin Kısa Tarihi” ile ilgili, “Bu kitapta, Türkiye’nin ve insanlarının 1920’den günümüze dek izlediği yolu anlatmaya çalıştım. Batı ittifak sistemlerine entegrasyon, İslamiyet’in rolü ya da Kürt sorunu gibi temel konuları göz ardı etmeksizin, kırsal kesimin kalkınması, Doğu-Batı arasındaki seviye farkı ve eğitim sistemi gibi birçok araştırmada yeteri kadar değinilmeyen, eksik kalan konulara yöneldim. Geleceğe dair “tahminlerin”, tarihsel bir anlatına yeri olmayacağı gibi övgü ve serzenişin de yeri yoktur,” diyen Klaus Kreiser, dışarıdan bir gözle Türkiye tarihini tarafsız bir gözle mercek altına alıyor.
- Kısa Türkiye Tarihi – Klaus Kreiser
- Say Yayınları
- 152 sayfa
- Çeviri: Sema Özgün
