Çeviri bölümümüzün yeni işi bir önsöz çevirisi. Raymond Carver, hayranlık duyduğu Anton Çehov‘a dair The Unknown Chekhov isimli derleme kitabında bir önsöz kaleme almış. Biz de bu kıymetli metni sizin için Türkçeleştirdik.
İyi okumalar.
Bilinmeyen Çehov
“Köpeğiyle Dolaşan Hanımefendi”yi okuduktan sonra Maksim Gorki, “diğer yazarların kalem yerine kütükle yazılmış görünüşte bayağı çalışmasıyla” karşılaştırıldığında, “dürüst görünen başka her şey duraklar,” der.
Herhangi düşünceli okura -edebiyat hocası veya öğrencisine, eleştirmen ya da başka bir yazara- sorun, mutabakata varacaksınız: Çehov, yaşamış en büyük kısa öykü yazarıdır. İnsanların neden böyle hissettiğine dair güzel sebepler var. Sadece yazdıklarının devasa sayısı değil -az da olsa, yazarlar daha fazlasını yaptılar-; şaheserleri, yalnızca doğru sanatın üstesinden gelebileceği bir şekilde, günah çıkarttığı kadar haz veren, hareketlendiren; duygularımızı açığa çıkartan öyküleri epey sıklıkla mevcuttur. İnsanlar bazen Çehov’un “azizliğinden” söz ediyor. Ama, otobiyografisini okuyan herkesin anlayabileceği gibi, o bir aziz değildi. Büyük bir yazar olmakla birlikte dört dörtlük bir sanatçıydı. Bir defasında bir başka yazarı şöyle azarlamıştı: “Tembelliğin öyküler boyunca öylece kenarda duruyor. Cümleler üzerinde çalışmıyorsun. Çalışman gerektiğini biliyorsun. Sanatı ortaya çıkaran budur.”
Çehov’un öyküleri, geçmişte olduğu gibi şimdi de harikulade (ve vazgeçilmez). Kendi zamanında, insan faaliyeti ve davranışlarının benzersiz bir pusulası, net bir tarzı; bu yüzden de tüm zamanlar için geçerli. Herhangi bir edebiyat okuru, tıpkı sanatın aşkın gücüne inan biri er ya da geç Çehov okumak zorundadır. Tabii, hemen şimdi, hiçe nazaran daha iyi bir zamandır.
Raymond Carver
Türkçesi: M. Taha Tunç
Carver, R. (1992). ‘The Unknown Chekhov’, William L. Stull (der.), No Heroics, Please içinde, New York: Vintage, s. 146.
