Siddhartha‘yı çantamda taşıyıp yolda, şurada burada rahat rahat okuyayım diye bilhassa mini kitap formatında aldım. Aldığım gibi de tek başıma kahve içerken okumaya başladım. Hermann Hesse’in (1877 – 1962) kalemi öylesine akıp gidiyor ki bir kahve içiminde altmış sayfayı devirdim. Pek derin meseleleri pek de su gibi anlatmış Hermann.
Siddhartha, bir arayış hikâyesi. Kendini aramak belki de dünyanın en eski hikâyesi. Bu dünyada var olmamızın bir sebebi olmalı a dostlar! Siddhartha ya da nam-ı diğer Buda, henüz çocuk diyebileceğimiz bir yaşta varoluşu, kendi benliğini ve hayatı anlamak için evinden ayrılmaya karar veriyor. Aslında kendi içinde bu arayışa zaten başlamış, zira babasının icazetini beklerken babası gözünden anlıyor ki o artık orada değil. Bağlarını kopartıp bir yolculuğa çıkıyor. Bir öğretinin değil, bizatihi kendisinin peşine düşmek istiyor. Çünkü ne yaparsa yapsın, ne yaşarsa yaşasın yine kendine döndüğünü ya da elindeki tek şeyin kendi benliği olduğunun farkına varıyor. Öte yandan hayatın, öğretilerden ve kağıt üstündeki kelimelerden daha fazlası olduğunu da biliyor. Ömrü boyunca arıyor, dünya zevklerini de yaşayarak arıyor. Hermann Hesse’in dili akıcı, kolay anlaşılır. Böylesi derin mevzuları sohbet eder gibi anlatmış. Anlatılanlar tüm insanlığın evrensel arayışı. Varoluşun amacı ve niteliği, insanın bu dünyadaki yeri, zamanın ruhu, şimdiki anın içine hapsoluşumuz gibi pek çok mesele bin yıllardır kafasını kurcalıyor insanların, hangi coğrafyada yaşıyor olursa olsunlar. Herkes cevabını kendi meşrebince verse de her cevap aynı biçimde geçerli aslında. Farklı yönlerden baksak da aynı dünyaya bakıyoruz.
Bir iki kelam da kitaptaki ırmak metaforu için edeyim. Irmak bana doğrudan “Aynı ırmağa iki kez girilmez.” diyen canımın içi Herakleitos’u hatırlattı ki kendisi benim en sevdiğim filozoftur. Efes sokaklarında gezip “İnen ve çıkan yol bir ve aynıdır.” derken o da farklı bir şeyi değil, hayatın anlamını arıyordu.
Son olarak, ben bu mini kitaplara bayılıyorum. Tüm klasikler mesela mini mini kitap olsa çok güzel olmaz mıydı?
- Siddhartha – Herman Hesse
- Can Yayınları Mini Kitap Serisi – Roman
- Çeviri: Kâmuran Şipal
- 342 sayfa
