Bir çikolatalı kekin pişmesi on yedi yıl sürer mi? Eğer o kek Richard Brautigan evreninde ise evet sürebilir. Ve yazar geçmişten günümüze kadar değişmeden bakacak nice hayaletleri, anıları ve düşleri ile bizleri o kekten tatmaya davet ediyor.
Yazarımız Richard Brautigan. 1935 doğumlu yazar ikinci dünya savaşının zihinsel yıkımı sonrası ortaya çıkmış Amerika’nın en önemli düşünsel, kültürel ve edebi akımlarından biri olan Beat Kuşağının insanları arasında sayılan fakat aynı zamanda 60’ların hippi kültürüne de oldukça yakın bir pozisyonda durmayı başarabilmiş bir acayip adam. Bazı yazarlar vardır, yazıları, dili kullanış biçimleri, yazış biçimleri öyle özgündür ki nerede bir paragrafını görseniz yazarı hemen tanırsınız. Brautigan da öyle bir yazar. Bol bol kullandığı kısa paragrafları ile, kendine has dili kullanış şekliyle ve çok çok naif benzetmeleriyle bir kere okudunuz mu artık nerede görseniz “Bu Brautigan” diyebileceğiniz, çok özgün bir yazar. Daha önce okumadıysanız Beat kuşağına başlamak için de çok nefis bir durak.
Kitabımız Altıkırkbeş Yayın’ın 2016 yılı başında biz okurlara sunduğu Çimlerin İntikamı (Revenge of the Lawn), yazarın bildiğim tek kısa öykülerden oluşmuş ve ilk baskısı 1971 yılında çıkmış kitabı. Altmışiki (62) kısa hikâyeyi içinde barındıran bir öykü kitabı. Bir çok öyküde anlatıcı zaten kendisi, bu yüzden bazı hikâyeler belki de başından geçen olaylardan ve hayatından kesitler taşıyor olabilir ama yazar bu yaşanmışlıkları mutlaka kendi düşleri ile harmanlamış olarak ve onları kendi naif algı süzgecinden geçirilmiş halleri ile kaleme alıyor. Bazı hikayeler ise oldukça fantastik ya da “değiştirilmiş gerçeklik” diyelim. Bilinen evren gitmiş ve yerine Brautigan evreni gelmiş, yine de bu acayip hikâyeler bile öyle güzel yazılmış ki hemen alışıyoruz o evrene.
Bir çok hikâyenin temelinde yazarın kendi evreninde “fazla” varolduğu için “gerçek” dünya ile yaşadığı uyumsuzluklarına şahit oluyoruz. Modern dünyanın dinamolarına ayak uyduramıyor Brautigan. Kapitalizmin gittikçe yükselen ve insanları ele geçiren çarklarını öyle naif bir hikâye ile anlatıyor ki hüzünlenmeden edemiyor insan. İnsanlarla ilişkilerinde bile bir düş adamı, hayata ve insanlara olan bu düşsel bakışı insanları O’ndan uzaklaştırmış. Bazen bunu umursamasa da kimi zaman da bundan dolayı yaşadığı sıkıntı O’nun daha da içine kapanmasına, daha da kendi evreninin derinliklerine dönmesine yol açmış. “Hayat, ona her baktığımda beni deli gibi mutlu eden güzel bir kızın yanında otururken, ödünç alınmış bir cipi New Mexico’da sürmek kadar basittir” diyebiliyor kimi zaman, kimi zamansa o içe dönmüşlüğün karanlığından hüzünlü sesini duyuyoruz yazarın, “Tüm gün bir çocuğun hayaleti gibi hissettiğim oluyor..”
Doğayı seven bir yazar olan Brautigan’ın diğer romanlarında olduğu gibi burada da doğaya döndüğü ya da doğayı fantastik bir gerçeklikte yeniden oluşturduğu öykülerine rastlıyoruz. Yaşadığı şehirlere de acayip dokunuşlar yapmayı es geçmiyor tabii.
“Bir çok Kaliforniyalı gibi başka bir yerden geliyorum ve Kaliforniya beni baştan çıkardı, tıpkı gün ışığını ve yağmuru baştan çıkaran, taç yapraklarını otoyola açıp, milyonlarca arabayı içine alıp bir çiçeğe hapseden, kalabalığa boğulmuş bir kokusu ve daha milyonlarcası için odaları olan, metal yiyen çiçek gibi.”
Kitabın güzel bir özelliği de yazarın en meşhur romanlarından biri olan Amerika’da Alabalık Avı isimli romanının kayıp iki bölümünü barındırıyor olması. Yazar, bu iki bölümü kaybettikten sonra -her nedense- onları tekrar yazmıyor fakat tam sekiz yıl sonra bu iki bölümü yeniden yazarak bu kitabına ekliyor, kendisinin geçen sekiz yılda değiştiği ve bu iki bölümün de buna bağlı olarak biraz değişmiş olabileceğini tahmin ederek sunduğu özürle birlikte.
Brautigan evrenine mutlaka bir bakın, o naifliği tadın, yazarın yalnızlığına ortak olmayı deneyin. Belki sizin de “Tacoma’nın Hayalet Çocukları” gibi hissettiğiniz zamanları hatırlamaya ihtiyacınız vardır ve bırakın Brautigan bunun için size rehber olsun.
Richard Brautigan – Çimlerin İntikamı
Yayınevi: Altıkırkbeş Yayın
Basım Yılı: Ocak 2016
Sayfa Sayısı: 144
