Bu oyunları okuduğumda Kafka’ya bir adım daha yaklaşmış hissettim kendimi.
Ali H. Neyzi, oyunları İngilizce dilinden çevirmiştir. Kitabın içerisinde üç oyun bulunmaktadır.
İlk oyun Michael Almaz’ın “Kafka’nın Kadınları” dır. 3 sahneden oluşur. Oyunda, Kafka’nın hayatına girmiş üç kadını görürüz. Felice, Milena ve Dora.
İlk sahnede Felice’in tiradı vardır. Kafka ile nasıl tanıştığını, ona karşı hislerini ve şuan ondan nefret ettiğini öğreniriz. Çünkü Kafka onunla evlenmekten vazgeçmiştir. Sebebi ise hastalığıdır. Kafka’dan Felice’e 500 mektup yazılmıştır. Bu mektuplar atılmaya kıyılamayan mektuplardır. Ama Kafka için aynı şey söylenemez…
İkinci sahnede Milena ve Dora karşımıza çıkar. Dora, Kafka ile ilgili hikâyesini anlatırken içeri Milena girer. Kafka’yı hasta yatağında ziyarete gelmiştir. Kadınların birbirleri ile konuşmalarında kıskançlık havasını sezeriz fakat iki kadında duruşlarını asla bozmaz. Dora içeri geçtiğinde çığlık sesini duyarız.Ve Milena’dan Kafka’nın vefat ettiği haberini alırız.
Üçüncü sahnede Felice tekrar karşımıza çıkar. Ama aradan 40 yıl geçmiştir. Bir yayınevine, Kafka’nın mektuplarını vermek için gelmiştir. (O sıralar tüm yayınevleri bunun peşindeydi.)
”Oysa sizler için ben her zaman bir araç, bir masa ya da pas tutmuş bir kutu dolusu mektup olacağım.”
İkinci oyun Mark Rozovsky’den “Kafka:Baba ve Oğul” dur. Oyun tamamen Kafka’nın babasına yazdığı mektuplardan oyunlaştırılmıştır. Tek perdeden oluşur.
Sahnede Kafka ve babasını karşılıklı konuşurken buluruz. İlk konuşmaları Kafka’nın iki kez nişanı atıp evlenmekten vazgeçtiği Felice’dir. Kafka’nın bu konuşmada kendisi ile çeliştiğini görürürüz. Sonra sıra, kişilerin birbirlerine karşı olan suçlamalarına gelir. Bir sonuç çıkmamaktadır. Kafka, babasından kendisini öldürmesini ister. Zaten yaşamamıştır ki!
Üçüncü oyun Alan Bennett’in yazdığı bir kara komedi olan “Kafka’nın Şeyi”dir. Hayır arkadaşlar fesat değilsiniz, gerçekten konu bir yerde Kafka’nın şeyidir!
Sahne yaklaşık 1919’lu yıllara götürür bizi. Kafka ve Max Brod’un konuşmalarına tanık oluruz. Kafka, arkadaşından ona ait ne kadar yazı varsa yakmasını ister. Brod arkadaşının bu isteğini gerçekleştireceğini söylese de bunu yapmadığını biliriz.
Ve ikinci sahne günümüzdür. Sydney adında sigorta memuru, Kafka’ya hayran bir adamın evine misafir oluruz. Kafka’ya hayran olmasının en önemli sebebi onun da sigorta memuru olmasıdır. Tabi tek misafirleri biz olmayacağız bu evin…
Karısıyla Kafka hakkında konuşurken kapı çalar ve kapıda kaplumbağalarına işeyen bir adam belirir. Davet edilmeden içeriye geçip koltuğa kurulur bu adam. Ve kendini tanıtır. Bu adam Max Brod’tur. Linda kaplumbağayı yıkamak üzere içeriye geçmiştir ve çok geçmeden çığlıkları duyulur. Kaplumbağa adam olmuştur ve bu adam gerçekten Kafka’dır! Kadın bu olanlardan dolayı polisi arar ve polis kılığında Kafka’nın babası gelir. Ardından sigorta memuru olarak annesi Julie! Kendisinin ünlü bir yazar olduğundan haberi olmayan Kafka bu haberi öğrenince ne yapacaktır? Ve bu insanlar bu evde neler yaşayacaktır?
Son sahnede Kafka cennettedir. Tanrı kılığında yine babası karşısına çıkar. Ve babasının karakteri de aynıdır. Şu sözlerden anlayabiliriz:
”Size bir şey diyeyim mi! Bu cennet meğer bir cehennemmiş.”
Her ne kadar Kafka hakkında yazılanları okusak da bu oyunlar gerçekten onu daha iyi betimlememizi sağlar. Oyunlardaki kişilerin karakterleri ve yaşananlar tamamıyla gerçektir. Kara komedi de bile içerisinde bir çok bilgi barındırır oyun.
Kitap: Kafka Oyunları
Yayın: Mitos Boyut
Çeviren: Ali H. Neyzi
