Kitabı tahlil etmeden önce şu teknik bilgileri vermek gerekiyor: Uzak Asya’nın Kore Yarımadası’nda bugün iki devlet var, Kuzey Kore ve Güney Kore. Aynı ulusa mensup vatandaşlar; 1939-1945 tarihleri arasında vuku bulan II. Dünya Savaşı sonrasında, Sovyetler Birliği’nin desteğiyle kuzey, Amerikan politikalarını neticesindeyse güney olarak ikiye bölünür. Kuzey Kore’nin dünyaya kapalı, sadece bir aile tarafından yönetilen gizemli hâlleri, zaman zaman basına yansıyor. Özellikle Soğuk Savaş sonrası kendi varlıklarını nükleer programlarıyla duyuruyorlar. Bu malumatı neden mi akardım? Çünkü tarihin kırılma anları, kişisel tarihleri de kıran, bozan, yapıştıran ve yaşatan vakitlerdir de ondan.
Genç Timaş etiketiyle çıkan Kardeşimin Koruyucusu işte böylesi zamanların mahsulü ya da bir aile anılar koleksiyonu. Bugün eşi ve üç çocuğuyla birlikte ABD’de yaşayan Julie Lee, Kore Savaşı’nda Kuzey Kore’yi terk edip daha sonra Amerika’ya göç eden annesinin hatıralarının aynasında kaleme almış bu kitabı.
Radyodan Bir Ses Duyuluyor: Savaş Var!
Sora ve Youngsoo’nun yolculuğuyla siz de bir seyahate çıkıyorsunuz, yürüyerek gidilen yolları, tren raylarını görerek. Tarih 25 Haziran 1950. Başkent Pyongyang’ın kuzey sınırından seksen kilometre uzaktaki bir köy. Vadideki çiftlik evlerine çok benzeyen bu ev, bir mantarın şapkasını andırıyor. Bu yuvanın etrafında sıcak rüzgârlarla hafifçe sallanan mısır ve darı tarlaları var. Birazdan radyodan bir ses işitilecek: Savaş var, savaş! İşte böylesi soğuk bir gerçekliğin sıcak saatlerinde, günlerin birbirini kovaladığı demlerde çeviriyorsunuz kitabın sayfalarını. Bir yanda ‘düşman’ askerlerinin postalı, öte tarafta her harbin kaçınılmaz neticesi olarak dağılacak bir ailenin dramı var. Bu trajik sarkacın yöresinde kurgulanan Kardeşimin Koruyucusu, II. Dünya Savaşı’ndan manzaraları derliyor.
“Artık Ölen Asker Yüzlerini Hatırlamaya Çalışıyorum”
Yazar, biz okurlara bombaların, silahların uğultusu altında tarih kitaplarına geçen bu savaşın, insan yüzlerini nasıl derinden etkilediğini anlatıyor ve aktarıyor. Mesela Güney Kore uçaklarından atılan broşürleri gösteren bir sahne var: Bildiride, General MacArthur adındaki beyaz adamın resmi var. Teslim olan Kuzey Kore askerlerine iyi davranacaklarına söz veriliyor. Bu an, savaş gerçekten bittiği an gibi. İşte, tüm bunlar vuku bulurken; kahramanımız okula gitmeyi, kitap almayı, hatta Amerika’ya gitmeyi hayal ediyor. Tarih ve kişisel tarihin iç içe geçtiği, peş peşe geldiği bir sahne: “Pencerenin önüne oturup askerlerin yüzünü hatırlamaya çalıştım. Dudaklarının kenarından sallanan sigaraları, uzun burunlarının üzerindeki güneş gözlüklerini, gamzelerini ortaya çıkaran gülümsemelerini düşündüm. Sadece birkaç hafta önce buradaydılar. Artık hepsi ölmüştü. Bize gooks diyen o çilli asker de onu azarlayan çavuş da kamyondan şeker atan asker de artık yoktu. Buna inanamıyordum. Çok ama çok üzülmüştüm.”
“Düşman Kardeşler”i Ayıran Hat: 38. Paralel
Kardeşimin Koruyucusu, insanlık hâllerinin dramını gözler önüne seren bir finalle bitiyor. Yazar, tarihsel bilgilerle anlatısını toparlıyor. Öykünün sonunu merak edenler için şunları kaydedelim: 27 Temmuz 1953 tarihine gelindiğinde nihayet ateşkes imzalanır. Bir yıllık kanlı savaşın ve iki yıl süren galibiyetsiz dönemin başlıca destekçileri (Çin, Sovyetler Birliği, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşmiş Milletler), tarafların topyekûn bir zafer arayışının küresel boyutta bir çatışmaya ve yeni bir dünya savaşına neden olacağına karar verirler. Bunun üzerine, savaşın galibiyetsiz sonuçlandığını ilan eden Kore Ateşkes Anlaşması imza edilir. Askerden arındırılmış bir bölge oluşturulur ve 38. Paralel, iki ülkeyi kalıcı olarak birbirinden ayıran sınır kabul edilir. Daha önce Güney Kore’nin bir parçası olan Kaesong, anlaşmayla birlikte Güney Kore’den alınıp Kuzey Kore’ye verilen tek büyük şehir olur. Bu tarihten sonra da herhangi bir barış anlaşması imzalanmaz.
Özetle kitabın sonunda yer alan Korece Kelimeler Sözlüğü oldukça şık düşünülmüş bir zenginlik. Bu vesile ile Gençlik Kitaplığı’nı tasarlayan yayın yönetmeni Merve Okçu’ya, çalışmanın editörü Mustafa Kent’e, eseri Türkçeye kazandıran Esma Fethiye Güçlü’ye teşekkürlerimizi iletelim.
- Kardeşimin Koruyucusu – Julie Lee
- Genç Timaş – Roman
- 368 sayfa
- Çeviri: Esma Fethiye Güçlü
