Bu soruyu elbette yetişkin birine sorduğunuzda gülerek karşılanacak, belki de sizinle alay edilecektir ancak soru bir çocuğa sorulduğunda eminim ki pek çok yaratıcı cevapla karşılaşıp ve çocuğun bakış açısına şaşırıp kalacaksınız. Mikrobistan’a Yolculuk kitabının çıkış noktası da işte böyle, ancak çocuklar tarafından verilebilecek bir yaratıcı cevaptan doğuyor.
Yazar Kevser Özçelik tarafından kaleme alınan Mikrobistan’a Yolculuk, yazarımızın ilk kitabı. 124 sayfadan oluşan eser, çocuklara mikroplar hakkında geniş bilgiler veriyor. Kitapta mikroplar bir aile olarak ele alınıyor. Çok geniş olan bu mikrop ailesi Mikrobistan adında bir ülkede yaşıyor. Kitapta mikrop, bakteri, virüs ve mantarlar anlatılıyor. Ayrıca aşı farkındalığı oluşturmak ve insan sağlığına zarar verdiği bilinen bakterilerin yararlı olanlarından da söz ederek çocukları bu konularda bilinçlendirmeyi amaçlayan bir eser Mikrobistan.
Mikrobistan’ın dış yapı unsurlarına baktığımızda dikkatimizi çeken ilk şey tabii ki kitabın kapağı oluyor. Resimli bir çocuk kitabında çocukları etkileyen en büyük etken kitabın kapağıdır. Kapağın çocuğun dikkatini çekmesi, tasarım ve renk tercihleri ile ilgilidir. Kitap kapaklarında kullanılan renkler canlı ve dikkat çekici olmalıdır. Mikrobistan’a Yolculuk’ta da sarı zemin üzerine mavi, kahverengi gibi zıt renkler kullanılarak oldukça canlı ve dikkat çekici bir kapak oluşturulmuş. Ayrıca alanyazındaki çalışmalar ön kapak görselinin kitabın içeriğini özetlemesi gerektiğini söylüyor. Kitabın ön kapağında bakteri, virüs, aşı görselleri bize kitabın anahtar kelimelerini vererek özetlemiş oluyor.
Dış yapı unsurlarından bir diğeri ise kitabın sayfa sayısı. Mikrobistan’a Yolculuk 124 sayfadan oluşuyor. Sayfa sayısı 8 yaş ve üzeri çocuklar için uygun. Sayfa sayısından bahsedince kitabın boyutundan ve yazı puntosundan da söz etmeksek olmaz. Yetişkin kitapları boyutundan daha büyük ve geniş kitaplar çocuklar için okunması daha kolay kitaplardır. Tabii her zaman geniş ve büyük kitaplar bulmak kolay olmayacağından, kitabın puntosu da çocuk için uygunsa bir sorun teşkil etmez. Mikrobistan’da ise bu iki özelliğin de gayet yerinde kullanıldığını görüyoruz. Normal kitaplardan daha geniş olan kitap, punto olarak da daha büyük yazılmış ve böylece çocuğun okuması kolaylaştırılmış. Ayrıca kitap içerisinde dikkat çekmek istenilen kelime, başlık gibi unsurlar koyu renkle yazılmış. Yine bahsedilen konu hakkında ek bilgi veriliyorsa bu bilgi, söz konusu paragrafta verilmeyip konuşma balonu şeklinde aynı sayfada ama asıl konunun dışında verilmiş. Bu da ek bilgiye çocuğun dikkatini çekmenin pratik ve başarılı bir örneği olmuş. Yine kitapta kullanılan malzeme de gayet kaliteli görünüyor. Kalın kartondan yapılmış kapak, parlak ve hafif kabartmalı; sayfalar ise mürekkep dağıtmayan kalın saman kağıda benzer bir kağıttan yapılmış.
Mikrobistan’a Yolculuk kitabı dış tasarımı ile çocuğun dikkatini çeken, resimlemeleriyle içerik ile uyumlu bir kitap olmuş. Her konunun farklı renkte sayfalarda anlatılması, konu ile resimlemelerin birbirini tamamlaması bakımından Mikrobistan’a Yolculuk kitabının dış yapı unsurlarının gayet başarılı olduğunu söyleyebilirim.
Gelelim, bu canlı renklerle bezenmiş kitabın iç yapı unsurlarına, yani içeriğine: Mikrobistan’a Yolculuk, içerik olarak yukarıda bahsettiğim gibi mikroplar, bakteriler, virüsler ve mantarlar hakkında bilgilendirici bir eser. İçeriğinde bu başlıklar detaylı olarak anlatılmış. Anlatımda söz sanatı olarak benzetme ve kişileştirme hakim diyebiliriz. Mikroplar çok geniş bir aile olarak nitelendirilmiş ve verilen bilgiler akraba ilişkilerine benzetilmiş. Bu benzetme özellikle ilkokul çağı çocuklarının çok rahatlıkla anlayabileceği bir benzetme türü olduğu için yazarın bu benzetmeden yola çıkması gayet yerinde olmuş. Kitapta sade, yalın bir dil kullanılmış. Cümle uzunluğuna baktığımızda genel olarak cümleler 7-10 kelimeden oluşuyor. Kitapta göze çarpan en uzun cümle ise 23 kelimeden oluşuyor. Bu da kitabın 9-12 yaş aralığında yani ilkokul sonları, ortaokul çağlarındaki çocuklar için uygun olduğunu bize gösteriyor.
Kitap bakteri, virüs, mantar hakkında bilgi verirken bunların alt başlıklarına da iniyor, yani çeşitlerini de çocuğa sunuyor. Bu nedenle kitapta yoğun bir bilgi aktarımı var diyebiliriz. Bu sınıflandırmaların, farklı renklerdeki sayfalarla verilmesi çocuğun kafasının karışmasını ve canının sıkılmasını engelleyecektir. Tabii bu durum okurun yaşına göre değişkenlik gösterebilir.
Kitabın sonundaysa bir sözlük yer alıyor. Bilgilendirici eserlerde, özellikle Mikrobistan gibi içinde çok fazla terim bulunan eserlerde, mutlaka sözlük yer almalıdır. Yazarımız da kitabın sonuna 19-20 terimin yer aldığı bir sözlük koymuş. Ancak şöhret, nahoş gibi kelimeler 6-7. sınıf Türkçe ders kitaplarında anlamı bilinmeyen kelime olarak geçiyor. Mikrobistan kitabı da bu yaş gruplarına hitap ettiği için, çocuğun bu kelimelerin anlamını bilmemesi çok olasıdır. Bu nedenle kitabın sonunda bulunan bu sözlük, daha geniş tutulabilirdi. Ayrıca lenf bezi de sözlükte yer almayan bir terim olmuş. Fen bilgisi dersi içeriğinde çocuk belki bunu öğrenmemiş olabilir, o nedenle bu terimi de sözlüğe eklemek gerekiyordu diye düşünüyorum.
Kitabın iki yerinde verilen bilgilerin yanında Qr kodlar konulmuş. Bu kodlarla okur, verilen bilgileri destekleyici videolara götürülüyor. Videolar hem süre hem de anlatım açısından çocuğa uygun ve verilen bilgiyi destekleyen güzel bir fikir olmuş.
Kitabın son bölümünde ise Patojen Tv bölümü yer alıyor. Bu bölümde tarihe damga vuran salgınlar kısa paragraf halinde tanıtılmış. Pandemi sürecinde kitapta verilen bilgilere çokça maruz kalan çocukların kitaba dikkatini çekecek çok güzel, yaratıcı ve anlamlı bir bölüm olmuş Patojen Tv. Ayrıca kitap genelinde aşı bilinçlendirmesi yapılıyor ve aşılar dost olarak tanıtılıyor. Kitabın sonunda bir bulmaca verilerek çocuğun kitap içinde öğrendiği terim ve bilgiler de pekiştirilmiş oluyor.
Genel olarak Mikrobistan’a Yolculuk kitabı, Bilim Çocuk dergisi havasında çok keyifli bir eser olmuş. Özellikle fen bilimleri dersine katkı sağlayacak önemli bilgilerin sade bir dille verilmesini de gayet başarılı buldum. Yazarımızın yeni çıkan kitabını tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyorum ve minik okurlarıma, sevgili anne, babalara Mikrobistan’a bir yolculuğa çıkmanızı tavsiye ediyorum.
- Kevser Özçelik – Mikrobistan’a Yolculuk
- 124 sayfa
- Cezve Ansiklopedi
